شهر مهدیشهر به عنوان مرکز شهرستان به لحاظ جغرافیایی از جنوب به شهرستان سمنان از شمال به استان مازندران از شرق به شهرستان دامغان و از غرب به استان تهران در دامنه جنوبی رشته کوهای البرز واقع شده است: ارتفاع آن از سطح دریا۱۶۸۰ متر است . شهرستان مهدیشهر دارای دو بخش (مرکزی و شهمیرزاد ) ، سه شهر (مهدیشهر ، شهمیرزاد و درجزین) و تعداد ۱۹ روستا می باشد. و مساحت این شهرستان در حدود ۱۱۰۰ کیلومتر مربع میباشد که محیط شهری آن ۱۳۹ کیلومتر مربع میباشد.
وجه تسمیه سنگسر
واژه سنگسردر کتب متنوع و افواه مردم متداول و متنوع است عده ای این کلمه را ترجمه واژه راس الکلب و عده ای تغیر و تحول از جنبه تاریخی سکسار –سگسار- سگسر-سنگسر که تیره ای از آریایی ها (سکاها) در این منطقه ساکن شده و بدین نام معرف گشته است.
فردوسی در شاهنامه میگوید :
زبز گوش و سگسار مازندران کس آریم با گرزهای گران
و یا :
بفرمود آیین ، کران تا کران همه شهر سکسار و مازندران
عده ای بر این باورند که این منطقه کوهستانی و سنگی است و پسوند سر بدان اضافه شده واژه سنگسر نامیده شده است .
جاذبه های تاریخی،فرهنگی ،اماکن دیدنی شهرستان مهدیشهر
حسینیه اعظم مهدیشهر،جنگل رودبارک مهدیشهر ،آب انبار مهدیشهر ، امامزاده قاسم (ع) کافر قلعه ،مسجد پامنار (منار مهدیشهر،هتل سنگسر،چشمه رابندمهدیشهر ، چشمه آبگرم،آب معدنی لیتو،شکارگاه ملاده ،محوطه باستانی خرند ، آبشار فینیسک ، امامزاده عبدا.. شهمیرزاد ، بقاع ابوالقاسم ، مهدی و یحیی در چاشم ، بقعه شیخ شهمیرزاد(موسی عطا) ، جهل تن در درجزین ، دژ شهمیرزاد ، شیر قلعه شهمیرزاد ، منطقه حفاظت شده پرور ، گردنه بشم، چشمه گل رودبارمهدیشهرو موزه عشایری ایل سنگسر.
امامزاده قاسم (ع)
این بنا در شمال مهدیشهر در منطقه زیارت واقع شده است که متعلق به فرزند امام هفتم می باشد.بنای بقعه شامل چند اتاق و دالان تو در تو و ایوان و صحن است که در سال ۹۴۳ شمسی حدود ۴ قرن و ۳۸ سال بیش و در دوره صفویه به دست هنرمندان ماهر ایرانی ساخته شد. ضریح در اتاقی به مساحت ۲۵ متر مربعی قرار دارد . ضمنأ شماره ثبت ملی ۳۵۴۸ به تاریخ ۷۹/۱۲/۲۵ با کد اثر ۱۵۱۴ ثبت آثار تاریخی از طریق سازمان میراث فرهنگی گردیده است.
غار دربند مهدیشهر
غار دربند مهدیشهر با ۱۴۰ میلیون سال عمر دومین غار آهکی بزرگ در ایران است . این غار در فاصله دو کیلومتری شمال غربی شهر مهدیشهر و در قسمت میانی رشته کوهی البرز قرار گرفته و دهانه غار در کمر کنش کوه زیبا و برافراشته ای در دره سرسبز دربند مهدیشهر جای گشوده است . شهرداری مهدیشهر در سالهای اخیر اجرای سیستم تامین روشنایی و احداث امکان دسترسی آسان به غار و تماشای مناظر شگفت انگیز را مهیا نموده است.پس از عبور از دهانه دالانی به طول ۲۴ و عرض۳ متر که در انتها ارتفاع آن کاهش می یابد به تالابی میرسیم بیضی شکل به طول ۹۱ متر و عرض ۳۶ متر که بلندترین نقطه سقف آن به۲۰ مترمیرسد ستون آهکی با نظم و آرامش خاصی با دیواره های مواج یادآور شمع های بزرگ در حال سوختن است که در تمام گوشه و کنار غار پراکنده است .ستون های بزرگ اسیتلاکتینت و استلاگمیت و دیواره های آهکی و گل کلمی و خرده سنگ های آهکی با اشیکال مدور و منظم فراوان در طرح های مختلف کوچک و بزرگ هر بیننده را متحیر و ساعت ها غرق در تماشا و تفکر میکند.قطر ستون های آهکی استلاگمیتی متفاوت است. بعضی از آنها به ۳ متر میرسد و ارتفاع آنیز متغیر است.بلندترین آنها به ۱۵ متر میرسد.در بخش انتهای غار ، حوضچه ای است با ۱۲ متر وسعت که عمق زیادی ندارد آثار به دست آمده از این غار متعلق به قرن پنجم هجری و مستندترین آنها سکه طلایی است با خط کوفی به اواخر سلجوقیان و اوایل حمله مغول میباشد
مسجد وحسینیه المهدی
ساخت بنای مسجد وحسینیه المهدی به بیش از انقلاب باز میگردد. ساختمان حسینیه طوری طراحی شده است که تقریبأ از تمامی نقاط شهر قابل تماشا است و در هنگام شب منظره ای رویایی به خود میگیرد.قرار گیری آن به روی تپه ای مرتفع و اشراف کامل آن به شهر و شهرهای اطراف باعث شده مراسم مهمی همچون نماز جمعه در این مکان برگزار گردد. محوطه اطراف این بنا مسقف و باعنوان مصلی مورد استفاده قرار میگیرد.این بنادارای گنبد عظیم به رنگ آبی و دو مناره میباشد.
مسجد جامع پامنار مهدیشهر
مسجد پامنار مهدیشهر بنای قدیمی در شهر مهدیشهر است .این بنا از سنگ ساخته شده است . شالوده این مسجد بر روی یکی از پرستشگاه های ساسانی بنا شده و در عصر سلجوقی منار آن احداث گردیده است و هم اکنون فقط تک منار آن باقی است.
پارک آبشار مهدیشهر
چشم انداز زیبای پارک و صدای ریزش قطرات آب از صخره ها ، آنجا را به محیطی مصفا ودل انگیز تبدیل نموده که چشم هر بیننده را خیره می کند. پارک آبشار مهدیشهر در پایین دست میدان شهداء این شهر قرار دارد و مساحت آن بیش از ۶ هکتار است. این پارک به همت شهرداری مهدیشهر در طول مدت دو اخیر احداث شده که شامل استخر(مجهز به ۵ عدد قایق جهت قایق سواری)، آبشار،سینما روباز،آلاچیق ،فهوه خانه سنتی،تندیس حیات وحش ،احئاث پله جهت دسترسی به بالای کوه و احداث جاده سلامت ،بخش سوارکاری با کالسکه ،برج های نوری ، پروژکتور و …..میباشد.
چشمه گل رودبار
چشمه گل رودبار در چند کیلو متری جنوب غربی شهر مهدیشهر واقع شده است .که یکی از منابع مهم آب استان سمنان به حساب می آید. گل رودبار در ارتفاع تقریبی ۱۵۴۵ متر از سطح دریا سرچشمه گرفته و در جهت جنوب سرازیر می شود و پس از طی مسافتی در حدود ۱۴ کیلومتر و عبوراز درجزین به آبپخش (مقسم) میرسدو ازآنجا برای استفاده در شهرستان سمنان تقسیم میشود.
هتل سنگسر
هتل سنگسر از بناهایی با معماری مدرن شهرستان مهدیشهر می باشد. این ساختمان مجلل برروی تپه های منتهی بر کوههای شمال غربی مهدیشهر بنا شده و نمایی بسیار مناسبی به این شهر داده است.پایه گذاری این ساختمان در سال ۱۳۵۲ خورشیدی بوده و در سال ۱۳۵۷ خورشیدی به پایان رسید و هم اکنون به عنوان هتل از آن بهره برداری میگردد. هتل سنگسر در فضایی به مساخت ۲۵۰۰۰ متر مربع به صورت دو ساختمان مجزا ساخته شده است که ساختمان شماره ۱ آن دارای دو سالن پذیرایی و ۱۱ سوئیت و اتاق می باشد و ساختمان شماره ۲ آن در دو طبقه برای برگزاری مراسمات حج و عروسی استفاده میگردد.
هتل دربند مهدیشهر
هتل چهار ستاره دربند مهدیشهر در چهار هزار متر مربع زیربنا ساخته شده است . این هتل دارای دو سوئیت و ۲۲ اتاق دو تخته ،مجهز به سونا ، جکوزی ،چهار سالن پذیرایی به ظرفیت هر سالن ۴۰۰ نفر ،یک رستوران ،سالن آمفی تئاتر و نمازخانه می باشد.هتل دربند در پایین دست غار دربند مهدیشهر واقع شده است . همچنین لازم به توضیح است تالارهای پذیرایی ولیعصر ،کاچیلا و یادگار دوست (داخل شهر) و باغ چهار گل و رستوران بابا طاهر در منطقه خوش آب وهوا ی دربند مهدیشهر با غذاهای سنتی و ایرانی آماده پذیرایی ار مهمانان عزیز میباشد.
کافر قلعه
در جنوب شهر تاریخی مهدیشهر بر روی قله کوه آثار قله ای بسیار کهن از سنگ ، گچ و ساروج دیده میشود.این قلعه که مربوط به ایرانیان قبل از اسلام بوده کافر یا قلعه گبرها نام دارد. این قلعه تاریخی مانند قلعه های دیگر کومش در مسیر ادوار تاریخ مورد استفاده اقوام و طوایف مختلف قرارگرفته است. فرقه باطنیان(اسماعیلیان ایران)ازاین قلعه به عنوان پناهگاه مهم استفاده مینموده اند.
آب معدنی لیتو
بالاتر از میدان ولایت در منطقه لیتو آبسرد معدنی می جوشد که برای امراض جلدی و کلیوی بسیار مفید می باشد.
رابند مهدیشهر
در جنوب شرقی مهدیشهر منطقه بکر با فضای سرسبز با آبشار طبیعی قرار دارد که آب ازارتفاع حدود ۶ متری به سمت پایین میریزدکه منظره زیبا ودیدنی را ایجاد نموده است.
چشمه آبگرم
در میان کوهسارهای جنوب غربی مهدیشهر آبگرم قرار دارد در این محل آبهای معدنی فراوانی وجود دارد که به مرور زمان به صورت استخرهای متعدد در آمده است که این ۀبگرم برای مداوای بیماری های جلدی بسیار مفید می باشد و سالیانه هزاران نفر از شهرهای مختلف کشور جهت درمان بیماریهای خود به این منطقه مسافرت میکنند.
صنایع دستی
صنایع دستی این شهر که غالب آن حاصل هنر زنان منطقه بوده شامل قالیبافی،پلاس ، نمدبافی،گلیم ، جاجیم بافی وهمچنین بافتن پارچه های کمابیش ظریف مانند چادر ،برک ،شال ریا ، مقنه ، تیرمن کلاه ها ی پشمین و نمدی ،سرگیرا(چادر بانوان)،مکئنه(سرپوشه)، کژین شئوی (تنپوشه)،فراخ شئوال(دامن)، پارچه های ظریف ابریشمی (کژین)اشاره کرد.نوعی صنعت زرگری و ملیله کاری که حاصل آن زیور آلاتی ازجنس طلا و نقره به نام چنگوم،کودبندو … میباشد را می توان نام برد. ضمنأ فرش دستباف مهدیشهر از جایگاه ویژه ای در کشور و در سطح بین المللی برخوردار است .فرش دستباف مهدیشهر در نمایشگاه فرش دست باف در آلمان در سال ۱۳۷۲ مقام جهانی را کسب نموده است.صنایع دستی و گلیم بافی و جاجیم بافی ساخته که در این خطه از شهرت عالی و جهانی برخوردار است که با حضور در نمایشگاهها بین المللی توانسته است رتبه های افتخار آفرین را کسب نماید.
موزه عشایر ایل سنگسر
موزه عشایر ایل سنگسردر سال ۱۳۸۷ به همت فرهنگ دوستان و علاقه مندان و با مشارکت و همکاری شورای اسلامی و شهرداری مهدیشهر افتتاح گردید.آثار به نمایش در آمده در این موزه را ابراز وسایل زندگی، صنعت و صنایع دستی ایل سنگسر تشکیل می دهد آثار موزه در بخشهای مختلف هر یک گوشه ای از زندگی مردم منطقه را نشان می دهد.
سوغات شهر مهدیشهر (لبنیات سنگسر)
عشایر سنگسری در استفاده از شیر گوسفند مهارت خاصی دارند و انواع لبنیات و منحصر به فرد خود را از آن تهیه میکنند که تعداد این لبنیات به بیش از ۳۲ نوع می رسدکه مهمترین آنها ماست، آرشه،دوغ خورش ،ماست چکیده ،کره ، پنیر، چیک کو توک ، مامایی وو، سزمه و … می باشد. از دیگر سوغات مهدیشهر فرش دستباف ،جاجیم ،پلاس قلیچه ابریشمی و …می باشد.
زبان
زبان سنگسری یکی از زبانهای قدیمی پهلوی ،اوستای است که دارای دستور زبان کامل می باشد. این زبان در حدود ۱۸۰۰۰ واژه دارد که با توجه به این غنای زبانیکه مدارک و سوابق آن موجود است میتوان هزاران واژه و لغت بسیار زیبا و رسا از دل این زبان چند هزار ساله بیرون کشیده و به زبان فاری هدیه کرد و موجب غنا و توانمندی زبان و ادب فارسی شد. واژه نامه زبان سنگسری مهمترین اثرعلمی در گویش سنگسری است که نوشته ی چراغعلی اعظمی سنگسری می باشد که در سال ۱۳۵۱ به سه زبان فارسی، انگلیسی و سنگسری در دانشگاه میگیشان آمریکا منتشر شده است .
شهر ییلاقی شهمیرزاد
این شهر نمونه گردشگری برای شهرستان مهدیشهر و استان سمنان دارای اهمیت می باشد و در ۶ کیلومتری شمال مرکز شهرستان مهدیشهر واقع شده است مهمترین ویژگی این شهر تفریحی آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصول بهار و تابستان می باشد محیط طبیعی و سرسبز شهمیرزاد و محصور بودن کامل آن در میان کوه و آب و هوای مناسب و تمامی عواملی که در رشد درختمان سردسیری و خصوصا گردو موثر است سبب شده است که شهر شهمیرزاد بعنوان منطقه گردوخیز و دارای بزرگترین باغ گردوی خاورمیانه شناخته شود که مساحت آن حدود ۷۰۰ هکتار است هزینه ها و زحمت آن را مردم همین شهر و با حمایت مالی دولت جمهوری اسلامی انجام داده اند.
شهر درجزین
باغ شهر درجزین که از بهم پیوستن چندین روستا به عنوان یکی از شهرهای شهرستان مهدیشهر می باشد دارای مناطق سرسبز و چشمه سار و باغات فراوان می باشد که با توجه به نزدیکی مسیر جاده تهران ـ مشهد می تواند مسافران و گردشگران فراوانی را جذب نماید. درجزین علاوه بر محصولات زراعی در تولید محصولات باغی از جمله انار و انگور و قیسی و انجیر و غیره و همچنین وجود درخت چنار ۸۰۰ ساله با قطر ۸ متر و به بلندی ۳۰ متر شهرت دارد
منطقه زیبای رودبارک مهدیشهر
منطقه رودبارک در شمال شهرستان مهدیشهر قرار داشته که فاصله آن تا مرکز شهرستان ۴۵ کیلومتر است که از سطح دریا ۱۶۰۰ تا ۲۷۰۰ متر ارتفاع دارد و دارای جنگلهای بسیار زیبا و درختان بلوط ممرز ازگیل و درختچه زرشک پوشیده شده است گرچه استان سمنان کویری و خشک و با گرمای بالای ۴۰ درجه می باشد اما با فاصله کم در شهرستانهای مهدیشهر منطقه بکر و زیبا و پوشیده از جنگل را دارند که حتی در تابستان کسانی که بعنوان گردشگر و یا مسافرینی که از شدت گرما به منطقه رودبارک عزیمت می کنند باید حتما لباس مناسب بپوشند . وسعت جنگل رودبارک حدود ۸ هزار هکتار است که گونه های بسیار با ارزش و گیاهان دارویی مانند گل گاوزبان ـ خاکشیر آویشن و کاسنی و نعناع و پونه دیده می شود . این منطقه زیبا براساس مصوبات دولت از مناطق ۳۳ گانه نمونه گردشکری استان سمنان است و این منطقه بگونه ای است که در ایامی از سال ابر در سطح پایین قرار گرفته و زیبایی خاصی به منطقه می دهد. در منطقه رودبارک دو رودخانه دائمی نیز وجود دارد که رودخانه رودبارک از جمله آن است آب بسیار شیرین و گوارایی دارد و علاقمندان می توانند در این منطقه بسیار مفرح در جهت جذب توریست سرمایه گذاری کنند.
فولاد محله
فولاد محله شهرستان مهدیشهر یکی از آبادیهای رو به رشد و قابل توسعه و دارای شهرک صنعتی می باشدتبدیل این مرکز دهستان به شهر از آرزوی مردم این دهستان و مردم مهدیشهر می باشد فولاد محله دارای چشم اندازی زیبا و باغات و کشتزارهای با صفا می باشد که اخیرا بعضی از ییلاق پسندان نسبت به احداث خانه های ویلایی و سکونت تابستانه اقدام نموده اند با توجه به اینکه فولاد محله در محور اصلی جاده مهدیشهر ـ ساری قرار دارد توسعه آن با انحای مختلف از جمله ردیف منطقه گردشگری قرار گرفتن دور از انتظار نمی باشد.
منطقه گردشگری « چاشم » مهدیشهر
روستای نمونه گردشگری چاشم در شهرستان مهدیشهر با مختصات جغرافیایی ۵۳ درجه و ۱۵ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۵۳ دقیقه عرض شمالی در فاصله ۳۰ کیلومتری از مرکز شهرستان مهدیشهر واقع شده است . ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۷۶۰ متر است . چاشم به دلیل واقع شدن در ناحیه کوهستانی دارای آب و هوایی سرد و ییلاقی است . بارش های زیاد یخبندان طولانی و شروع زودهنگام سرما در فصل زمستان از ویژگی های اقلیمی روستا به شمار می رفته . و به زودی در آن پیست اسکی ایجاد خواهد شد. روستای چاشم در منطقه ای واقع شده است که از قدمت دیرینه ای برخوردار است . اقوام مهاجر هنگام ورود به فلات ایران ناگریز به گذر از بلندی های البرز بودند و یکی از گذرگاه های آنان تنگه خطیر کوه بوده است در این منطقه کوهایی کشف گردیده مردگان درون آنها با تمامی لوازم شخصی دفن شده اند . تاریخ این گورها به ۷۵۰ تا ۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح می رسد . این کشفیات نشانگر آن است که منطقه ایی که روستای چاشم نیز در آن واقع گردیده است از گذشته های دور سکونت گاه اقوام مهاجر بوده است در گذشته چاشم به نام میرچشمه خوانده می شد تا ورود سادات به این روستا و ماجرای علویان عربستان چاشم به سید آباد نیز معروف گشت و در حال حاضر سید آباد قسمت شمالی روستای چاشم است . آرامگاه های امامزاده ابوالقاسم . امامزاده مهدی مقبره سید زین العابدین نبوی و مقبره آقا سید سلیمان عمادی از بناهای مذهبی و تاریخی روستای چاشم محسوب می شوند و مورد احترام مردم روستا هستند. کوه نیزوا شهرستان مهدیشهر با ارتفاع ۳۸۱۰ متر که در شمال روستای چاشم قرار دارد از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است و همواره کوهنوردان و دوستداران طبیعت را به سوی خود جذب می کند. دشت ها و نواحی تفرجگاهی آبمند چالدشت چالار لاکولا روزبه کلوچاله و آسرون و جاشلویار و در مجموع ییلاقات (خیل ) عشایر سنگسری به ویژه در بهار و تابستان هنگامی که سرشار از گل های رنگارنگ و چمنزار می شوند جلوه های متنوعی از زیبایی های طبیعی را به نمایش می گذارند. از نکات قابل ذکر در بلندای مناطق شمالی مهدیشهر مثل ییلاقات عشایر سنگسری در اطراف خوره ـ جاشلویارـ آسوران ـ اورپلنگ این است که قله دماوند پایگاه دیگر عشایر ایل سنگسر به خوبی دیده می شود.
عمارت و شکارگاه ملاده مهدیشهر
در روستای سرسبز و خوش آب و هوای ملاده دو عمارت بزرگ و کهن و زیبا وجود دارد که در دو سمت شرق و غرب همدیگر و به فاصله حدودا ۴۰ متر به موازات یک دیگر و با مالکیت جداگانه قرار گرفته اند . معماری ساختمان های مذکور بسیار زیباست نوع گچ بری روی دیوارهای اتاق ها و ایوان ها ساخت تاق نماها روی دیوار و در برخی جاها نقاشی های زیبای دیواری و نیز ایجاد شومینه های کوچک به آن جلوه ای خاص داده است . مصالح اصلی بنا خشت و آجر و نمای آن آجر و گچ است . هر یک از این دو ساختمان دو طبقه و دارای تعداد زیادی اتاق و راهروی مربوط به اتاق ها و طبقه فوقانی است . یکی از این ساختمان که به خانه ابراهیم خان نیز معروف است دارای یک حیاط بزرگ با درختان فراوان و متنوع است و سر در اصلی این ساختمان ها از جنس چوب است . درهای این دو ساختمان به فاصله چند متر مقابل هم قرار دارند . این بناها در سال ۱۲۸۷ قمری به همت ابراهیم خان حاکم دودانگه و چهاردانگه برای سکونت شخصی احداث شد. پس از ابراهیم خان پسرش اسماعیل خان در آن زندگی می کرد و به علت کشته شدن او بازماندگان ایشان از آن محل کوچ کردند و خانه را غیر مسکونی باقی گذاشتند. در حال حاضر سرپرستی این ساختمان ها به عنوان آثار باستانی به عهده سازمان میراث فرهنگی استان بوده و محل بازدید گردشگران است . موقعیت روستای ملاده از توابع شهرستان مهدیشهر با مختصات جغرافیایی ۵۳ درجه و ۲۴ دقیقه طولی شرقی و ۳۶ درجه ۲ دقیقه عرض شمالی در شمال شهرستان مهدیشهر واقع شده است . ملاده از مسطح دریا ۱۷۷۰ متر ارتفاع دارد . آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و پربرف است . فاصله روستای ملاده تا مرکز شهرستان مهدیشهر ۶۶ و تا مرکز استان سمنان ۸۴ کیلومتر است . رودخانه سفید رود که در زبان محلی سنگسری آن را اسپی رو می نامند در شمال روستا جریان دارد. نام این روستا در گذشته های دور ایوک بوده است . در منطقه دو دانگه چار طایفه جوش جولاسادات و ملا زندگی می کردند. پس از مهاجرت و اسکان گروهی از طایفه ملا به روستای ایوک نام ایوک به ملاده تبدیل شد. در منطقه شمالی روستای ملاده ییلاقات زیبایی چون سنگ چشمه و… جنگل معروف افرا مرتبط با جنگلهای شمال قرار دارند. درختان بلوط نارون افرا و راش در این جنگل قد برافراشته اند. در ناحیه جنوبی روستا نیز انبوهی از درختان ارس کوهی و تپه ها را پوشانیده اند. آرامگاه بی بی طیبه در ورودی روستا واقع شده است . مردم روستا بی بی طیبه را دختر حضرت موسی بن جعفر(ع ) می دانند. روستا دو باب آسیاب آبی قدیمی داشته است که هنوز آثاری از آن به جا مانده است . راه دسترسی از مرکز شهرستان مهدیشهر تا روستای ملاده بصورت آسفالته بوده و مسافرین و گردشگران زیادی از این مسیر جهت بازدید چشم اندازها و رودخانه ها و عمارت قدیمی و زیبای ملاده بازدید می نمایند.
منطقه زیبای خطیر کوه
منطقه زیبای خطیر کوه در شهرستان مهدیشهر در موقعیت عرض جغرافیایی ۳۵ ۹ و طول جغرافیایی ۵۳ ۱۰ در کره زمین واقع شده است . با بررسی و مطالعه موقعیت سیاسی و جغرافیایی منطقه خطیر کوه در دهه های گذشته متوجه می شویم شهر سنگسر سابق و توابع فرمانداری نظامی سنگسر از جمله روستاهای خطیر کوه قبل از سال های ۱۳۰۰ جز استان تهران واز سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۳۸ جزو استان مازندران بوده اند و با تشکیل فرمانداری سمنان سنگسر سابق به فرمانداری کل سمنان الحاق پیدا کرد و روستاهای خطیر کوه جز مازندران گردیدند اما از سال ۱۳۶۷ به بعد مجددا از توابع مهدیشهر گردیده است . با مطالعه و قدمت نام و نشان روستاهای منطقه خطیر کوه در جغرافیای ایران استان (تهران مازندران و سمنان ) به آن پرداخته شده یکی از دلایل شکل گرفتن سایر روستاهای خطیرکوه در حاشیه رودخانه کبیر وجود آب رودخانه کبیر جهت کشت و کار و امکان کسب و کار بهتر به دلیل تردد بازرگانان و موقعیت آب و هوایی مناسب تر در ایام سرد سال در کنار رودخانه بوده در گذشته مردم منطقه روستاهای حاشیه رودخانه کبیر را کمروروار می گرفتند که در سال های بعد با پرجمعیت شدن هر کدام نامی به خود گرفته اند که امروزه روستاهای منطقه خطیر کوه به نام های کمرود زرشک دره بندبن پاقلعه رودبار و لردشهرت دارند. منطقه خطیرکوه به سبب موقعیت سوق الجیشی در طول تاریخ از حساسیت و اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است . در دره ای از البرز مرکزی واقع شده که از شمال به شهرستان سواد کوه و از جنوب به مرکز شهرستان مهدیشهر و از مشرق به شهرستان ساری و از مغرب به استان تهران (شهرستان فیروزکوه ) محدود است . راستوپی نام رودی است که از شمال کوه های خطیر کوه سرچشمه می گیرد که امروزه سرچشمه آن به روزیه معروف است که پس از پیوستن چند شاخه فرعی چون رود سرخاب و دلاور رو به شمال جریان می یابد. این رود پس از عبور از شهر پل سفید در دوراهی آزاد مهر شاخه ولوپی از سمت چپ به آن می پیوندد و پس از این به نام تالار به سوی دریای خزر جریان می یابد.
منطقه حفاظت شده پرور :
منطقه حفاظت شده پرور در شهرستان مهدیشهر که از طبیعت شگرف برخوردار است مردمان غیوری را پرورانده است . با استان مازندران هم مرز می باشد که به لحاظ واقع شدن در میان دو اکوسیستم بیابانی و جنگلی می توانیم جلوه های بسیار بدیع را در آن بیابیم که از یک منظر می توان آن را یکی از شاهکارهای خلفت بنامیم . سیمای کلی منطقه حفاظت شده پرور کوهستانی بوده و دارای ۶۴۵۶۳ هکتار است و مهمترین گونه جانوری از رده پستانداران کل وبز ـ خرس قهوه ای ـ پلنگ ـ آهو و انواع گربه های وحشی از جمله گربه پالاس و از رده پرندگان هم می توان به کبک دری و انواع پرندگان شکاری از جمله دلیجه اشاره کرد. گیاهان جنگلی منطقه برور تقریبا مشابه رودبارک بوده و از تکرار خودداری می شود. گردشگران و مسافران مسیر پرور که به منطقه حفاظت شده جهت تفریح و استراحت می روند و یا از مسیر جلوی عبور می کنند با دیدن شکار و طبیعت حظ بصر می نمایند. منطقه حفاظت شده صیدوا هم وابسته به پرور است پرور مردمانی مهمان نواز دارد و اکثریت آنان عشایر و دامدار هستند و شاکله دامداری پروریها با دامداری عشایر سنگسر نزدیک است و از قدیم الایام تاکنون با هم روابط حسنه شغلی دارند. منطقه پرور هم مکان مستعدی است برای کار آفرینان که علاقمند به گردشگری می باشند.
امام زاده قاسم زیارت مهدیشهر
حسینیه المهدی مهدیشهر