حسینیه اعظم مهدیشهریهای مقیم تهران
شاهرود – آئین نخل برداری روز یازدهم ماه محرم و یکروز پس از حماسه حضور پر شور مردم متدین شاهرود در آئین عاشورای حسینی، برگزار شد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: آئین نخل برداری شهرستان شاهرود بعد از ظهر یکشنبه با حضور خیل عظیم مردم متدین و عزادار شهرستان در حدفاصل مسجد نخل تا استادیوم تختی با حضور بی نظیر عزاداران حسینی برگزار شد.
امروز مرد و زن، پیر و جوان آمده اند تا یکبار دیگر بگویند اگر حسین(ع) بی کفن در دشت کربلا، ماند هزاران کفن پوش در راهش و پس از هزار و ۳۷۶سال از عروجش، جان برکف حاضرند و اگر حسین(ع) تابوت نداشت، امروز صدها نخل به یادش و بر دستان عاشقانش سیر می کند و امروز همه آمده اند تا یکصدا لبیک یا حسین(ع) فریاد زنند فریادی که از بغض در گلو خفته به سختی بیرون می آید.
لبیک یا حسین(ع) نجوای دل های عاشق
خیابان شهید صدوقی برای شاهرودی ها آشناست، شیب زیاد این خیابان به نظاره کنندگان این امکان را می دهد تا انتهای جمعیت عزادار و مرحله، مرحله سیر نخل را مشاهده کنند اما مگر ستون عزاداری این جمعیت عاشق انتها دارد؟ چه صحنه هایی آشنا امروز، اینجا رقم خورد.
آئین نخل اوج عزاداری در شاهرود
محل سیر نخل بر دستان عاشقان امامت و ولایت هزار و ۵۰۰متری بیشتر نیست اما هزاران نفر از جای جای شهرستان شاهرود آمده اند تا در همین فاصله هم ارادت خود را به مولایشان نشان دهند. آقا آمده ام که امروز بر تابوتت دستی برسانم تا شاید شفاعتی، گوشه چشمی یا عنایتی …
در این میان چه کسی بهتر از پیرغلامان می تواند درباره این مراسم سنتی توضیح دهد، نخل شاهرود، جمعیت، دستجات عزاداری و هیئات…شاید امروز، اوج عزاداری اباعبدالله(ع) در شاهرود را بتوان اوج خلوص و بندگی نیز دانست همانطور که پیرغلام حسین(ع) از هیئت محله بید آباد می گوید: «قدمت نخل برداری از زمان قاجاریه است اما در زمان پهلوی مدتی با آن مقابله می شد تا اینکه مجددا با پیروزی انقلاب اسلامی این رسم رواج پیدا کرد».
می دانم که نخل برداری در شاهرود آداب و رسوم خاصی دارد و منتظرم تا از مقدمات بگذرد تا شاید دراینباره بتوانم از او سوالی بپرسم خیلی زود می رود سر اصل مطلب: «هر کدام از پایه های نخل شاهرود متعلق به یکی از هیئت های برگزار کننده مراسم امروز است و تا زمانی که همه این سه هیئت بزرگ یعنی باغزندان، مسجد غربا و بیدآباد نیایند، نخل بلند نمی شود».
محمد امیرعبداللهیان که موی سپیدش نشان گذران بالغ بر نیم قرن از زندگی می دهد، معتقد است هر هیئت سه چوب در زیر نخل دارند و در مجموع چوب های افقی و عمودی نخل شاهرود بین این هیئات تقسیم می شود آنگاه شخصی بر بالای نخل رفته و جوانانی که چوب های سنگین نخل را بر دوش دارند، راهنمایی می کند و در این میان لبیک یاحسین(ع) های مردم شنیده می شود.
وی نخل برداری را اوج عزاداری در شاهرود می داند و می گوید: «نخل که بلند می شود دل های عاشق مردم شاهرود یکصدا و همدل فریاد یا حسین(ع) سر می دهند و این صحنه ای از اوج بندگی و عشق را بوجود می آورد».
نذر برای حضور در پای نخل
امروز شاید نتوان نزدیک نخل شد چرا که جمعیت حاضر به صورت فشرده اجازه ایستادن نیز به افراد نمی دهند اما از همینجا هم می توان دید که جوانان حمل کننده نخل با چه شوری، عشق به حسین(ع) را برای بازوان خود مدد می طلبند و برای گسیل ساختن نخل تلاش می کنند.
یکی از این جوانان که تا سال گذشته در زمره عاشقان پای نخل بوده و امسال این توفیق را ندارد، می گوید: «عمده این جوانان نذر دارند یا برای کار، یا برای گشایش در امور زندگی و اگر امروز عاشقانه پای نخل حاضرند به دلیل همین نذر یا شور حسینی است که در دل دارند و کجا هستند آن کسانی که می گویند، جوانان ما از مسائل معنوی دورند؟
مجتبی قنبریان می گوید زیر نخل هر حاجتی روا می شود چرا که انسان خالصانه و از ته دل فریاد یا حسین(ع) سر می دهد و خود من این تجربه را به عینه داشته ام.
وی که جوانی ۳۰ساله به نظر می رسد ادامه می دهد: «آئین نخل گردانی برای بسیاری از اهمیت بالایی برخوردار است تا آنجا که از شهرهای دور و نزدیک برای حضور در پای نخل به زادگاهشان می آیند، هم اکنون خانواده ای از شاهرودی های مقیم بندر عباس در این مکان حضور دارند که دو پسرشان در زیر نخل حاضر هستند و این تنها شور و عشق به حسین(ع) است که آنها را یکهزار و ۵۰۰کیلومتر به زادگاه پدری شان می کشاند».
نخل، اشک و اینک حسین(ع)
کم کم زمان سیر نخل است جمعیت همه یکصدا بلند گو را همراهی می کنند…(یا حسین(ع) گوش فلک را کر می کند و کم کم نخل شاهرود، پیچ و تاب خوران از انتهای شیب خیابان صدوقی پدیدار می شود.
دست به دست، دوش به دوش و این نخل است که امروز از همه جا دیده می شود حتی با چشم دل چرا که می توان بوی عشق و عظمتش را از دور هم شنید.
در این میان پدران هستند که فرزندان خود را به دوش می کشند تا این کودکان نیز از خردسالی ببینند و بشناسند این فرهنگ عزاداری حسین(ع) را تا بدانند محرم چیست و چرا پدر با چشمانی خیس نظاره گر حرکت نخل است شاید در دل می پرسند بابا چرا گریه می کند اما چند سال بیشتر نمانده تا اینبار پدر بگوید پسرم در عزای حسین (ع) گریه می کند.
لحظه ای نمی توان از این عظمت چشم برداشت و نجوای یا حسین(ع) در سراسر مسیر به گوش می رسد اما پس از استقرار نخل در جایگاه اصلی اش، مراسم شکلی رسمی تر به خود می گیرد.
شور حسینی در پای نخل به اوج می رسد
مردم شاهرود سال های سال است که با نوحه های پای نخل خاطرات فروانی دارند وقتی سخن از نخل می شود همه «طوطی شکرخوان» و «غریبم یاحسین(ع)» را به خوبی بیاد دارند.
یکی از عکاسان حاضر در این مراسم که از شهر همدان میهمان شاهرودی ها است می گوید: «یکبار برای تهیه گزارشی تصویری از این مراسم به شاهرود آمدم، نوحه طوطی شکرخوان آنچنان انقلابی در دورنم به پا کرد که امسال و سال گذشته پس از گذشت چهار سال مجدا به شاهرود آمدم اینبار برای دل خودم، برای شنیدن طوطی شکرخوان…»
محمدرضا اسدآبادی نام دارد اشک در چشم، به سختی در دوربین نگاه می کند، معتقد است می بایست این نوحه های کهن و آداب و رسوم قدیمی را حفظ کرد همانوطور که مداح این نوحه به رحمت ایزدی رفت و دو سالی می شود که برادر بزرگوارش آنرا می خواند.
وی در ادامه می گوید: «این شور عظیم پای نخل شاهرود برایم بسیار جالب است مردم از همه قشر و از همه گروهی می آیند، در ردیف های بزرگ حلقه می زنند و تا توان دارند در عزای حسین(ع) بر سر و سینه می زنند.
حسین(ع) برای همه اعصار است
امام جمعه شاهرود در پای نخل به آرامی می گوید امسال قصد بر سخنرانی نیست تنها مداحی و ذکر اباعبدالله الحسین(ع) کافی است.
حجت الاسلام محمود ترابی شور حاضران را در این مراسم می ستاید و می گوید: «این مردم شایسته بهترین ها هستند چرا که امروز با وجود ازدحام فراوان جمعیت خود را به پای نخل رسانده و یکصدا یا حسین(ع) سر می دهند، انسان در این عظمت و شور می ماند».
وی امام حسین(ع) را برای همه اعصار می داند و چقدر زود گذشت برای همه ما این محرم، گویا همین دیروز بود که حجت الاسلام محمود ترابی در آئین شب نخست ماه محرم از نقش آفرینی در دشت کربلا می گفت: «امام حسین(ع) برای تک تک افراد در دشت کربلا نقشی در نظر گرفته بود حتی طفل شیرخواره و یا پیرمردی که از پیری ابروانش بر روی پلک هایش می نشست و امروز هم همه مان باید نقشی داشته باشیم».
وی ادامه می دهد: «نخل حسین(ع) هم نقشی در تجمیع مردم عزادار شاهرود دارد و این نقش چه بسا از عهده هیچ نظام سیاسی، هیچ آئین غیر مذهبی و هیچ تجمع انتخاباتی بر نیاید چرا که این شور حسین(ع) است که بدون تبلیغ مردم را به صحنه می آورد».
حضور جوانان در آئین نخل برداری شایسته تقدیر است
«تا چشم کار می کند جوانان دیده می شوند» این گوشه ای از سخنان مدیرکل تبلیغات اسلامی استان سمنان است حجت الاسلام علی شکری ادامه می دهد: «حضور جوانان پرشور و عزاداران حسینی در این سطح و حجم شایسته تقدیر است و این البته بار مسئولیت ما مسئولان نهادهای فرهنگی را سنگین تر می کند که چنین جوانان مومن و انقلابی در شهر و دیارمان حضور دارند.»
وی معتقد است امروزه هیئات مذهبی بر روی دستان جوانان می چرخد و این مهم در روزگاری که تهاجم فرهنگی دشمنان اسلام از هر سوی این قشر را نشانه رفته است، جای بسی امیدواری دارد.
شکری می گوید: امروز اکثر قریب به اتفاق حضار چه در میان گود و چه در جمعیت حاضر را جوانان تشکیل می دهند و این نشان می دهد که امام حسین(ع) متعلق به یک نسل و یک قشر خاص نیست امروز دانشجو، سرباز، خانه دار، کارمند، همه و همه آمده اند تا در عزای اباعبدالله الحسین(ع) قطره ای اشک بریزند.
و خوشا به سعادت افرادی که در این بین بیشترین سهم را از ثواب الهی و عنایت حسین(ع) می برند چرا که خود آن حضرت می فرمایند هرکس در عزای ما قطره ای اشک بریز در بهشت همنشین ما می شود.
اما امروز نیز به مانند یازدهم محرم سالهای گذشته که مردم شاهرود از اطراف و اکناف با اتحاد مثال زدنی در مرکز شهرستان گرد هم آمدند تا آئین «نخل گردانی» که بالغ بر ۱۸۰ سال قدمت دارد را با رسوم خاص خود اجرا کنند به پایان رسید و امید آنکه مورد قبول حق تعالی قرار گرفته باشد و عمری باقی تا محرم سال دیگر برای خدمت و عرض ارادت به خاندان عصمت و طهارت (ع).